2020 - Side 2

Forskarane har tru på nanopartiklar mot munntørrheit. No står dei framfor valet: Er løysinga deira eit legemiddel, medisinsk utstyr eller kosmetikk?

GØY PÅ LAB'EN: Beinskjørhet var ikke i Rigmor Solbergs tanker for bare noen år siden. Nå er hun med i jakten på en ny behandling.

For ein del legemiddel er det nødvendig å overvaka innhaldet i blodet for å kontrollera at pasienten får riktig dosering. I framtida kan pasientane kanskje kontrollera dette sjølve.

Når eit nytt legemiddel kjem på marknaden, kan prosessen ha vart i 10–15 år og kosta milliardar av kroner. Farmasøytar i dei akademiske forskingsmiljøa bør hjelpa industrien med å redusera både tid og kostnadar, meiner forskar Massimiliano Pio di Cagno.

Froskar, salamandrar og komodovaranar kan bli redninga di om du får sår som ikkje vil gro. For vatn er godt vekstmiljø for bakteriar, så dyr som lever der, må ha eit velutvikla forsvarssystem. Det vil forskarane utnytta.

Etter ein nyretransplantasjon må pasienten sjekkast fleire gongar det fyrste året. Då er det ei forbetring at ein kan sleppe unna med ein sjekk på nokre timar – tidlegare tok det opptil eit døgn.

"Mystery shoppers" vert brukt når ein vil studera kvaliteten på råd om legemiddelbruk eller tenester som apoteka gjev kundane sine. 

Ein gjennomgang av medisineringa til 40 psykisk utviklingshemma pasientar avdekka problem for ein tredjedel av dei føreskrivne legemidla.

Blodprøver frå 272 pasientar som var behandla for hjarteinfarkt, tyder på at enzymet legumain, som ein har trudd var ein risikofaktor, tvert om kanskje er til hjelp.

Mange kvinner sluttar å ta viktige legemiddel når dei blir gravide av frykt for å skada fosteret. Men vi veit ikkje nok om kor stor risiko ulike legemiddel faktisk fører med seg.

Enzymet MET-kinase er forbunde med dårlege prognosar hjå ein del kreftpasientar. Vegard Torp Lien har forska på stoff som kan hemma aktiviteten til enzymet, men noko «løysing på kreftgåta» lovar han ikkje.

Vesiklar er små «pakker» som bakteriar sender ut. Dei har potensial til å bli brukt i vaksinar, men då må forskarane undersøkja kva dei inneheld. Det er lettare sagt enn gjort.

Når ein analyserer små blodprøver, kan så mykje som 70 prosent av informasjonen bli borte på vegen. Professor Léon Reubsaet ved UiO har utvikla ein ny og betre metode, og no blir den tatt i bruk i forsking. 

Forskarar kan bli så opptekne av det dei ser at dei overser det dei ikkje ser, seier Angela Lupattelli, som forskar på gravide og medisinar. Ho har fem tilrådingar.

Det er mindre omega-3 i laksefôr enn tidlegare. Det er greit for fisken, men kva med oss som skal spise han?

Psykosar, søvnløyse, smerter, epilepsi, malaria, tuberkulose, anemi, diaré og slangebit er berre nokre av dei lidingane lokale healerar brukar F. platyphylla mot. 

Sukkerspinn og korthus er ein hjelp på vegen når ein skal utvikle persontilpassa medisin.