– Celleveggen i soppceller er bygd opp av betaglukan og kitin, slik celleveggen i tre er bygd opp av cellulose, forklarar Christiane Færestrand Ellefsen, stipendiat ved Farmasøytisk institutt, Universitetet i Oslo.
– Molekyla i cellulose og betaglukan liknar veldig på kvarandre, men det er nokre forskjellar som gjer betaglukan meir interessant i farmasøytisk forsking.
Ein god del studiar har nemlig vist at betaglukan kan påverka immunforsvaret. Men samstundes har betaglukan eigenskapar som gjer at dei ikkje er så lette å forska på.
Eigenskapar knytte til immunforsvaret
– Dei let seg ikkje løysa i vatn og dannar strukturar som mesta av alt liknar på bomullsdottar. Desse bomullsdottane er vanskelige å studere, mellom anna er dei lite egna for studiar på celler, seier Ellefsen.
– Det er lettare å jobba med stoff som er vassløyselege, så mange føretrekkjer det. Du kan godt seia at vi har gjort det vanskeleg for oss sjølve når vi vel å forska på betaglukan.
Når dei likevel har vald å gjera det, er det altså i håp om at det på lang sikt skal vera råd å utvikla legemiddel basert på eigenskapar betaglukan har som er knytte til immunforsvaret.
Løysa opp ekstraktet
I denne studien er det den populære matsoppen fåresopp dei har forska på. Fåresopp er ein massiv sopp som inneheld mykje cellevegg-materiale. Han er derfor ei god kjelde for betaglukan til metodeutvikling.
Metoden Ellefsen og kollegaane har utvikla for å gjera om betaglukan til eit meir forskingsvenleg materiale, beskriv ho som ganske enkel.
– Når ein skal ekstrahera, altså trekkja ut, betaglukan frå fåresopp, brukar ein ei basisk løysing. Det vi gjer, er å løysa opp ekstraktet ein gong til, i den same basiske løysinga, fortel Ellefsen.
Ikkje perfekte partiklar førebels
– Så endrar vi pH-en til løysinga, slik at ho vert nøytral. Då vert betaglukana felt ut, men i mindre partiklar enn dei vi starta med. Desse partiklane er små nok til at vi kan studera dei i laboratoriet.
– Til vårt bruk, å studera celleaktivitet, fungerer metoden forholdsvis greitt, og vi får betre analysar enn kva som var mogleg tidlegare, seier Ellefsen.
– Med denne metoden vert det enklare å samanlikne effektane av materiale frå ulike kjelder, og som ikkje let seg løysa i vatn. Men partiklane vi får er førebels ikkje så perfekte som vi ynskjer. Så metoden vår treng å vidareutviklast.
Den vitskaplege artikkelen
Ellefsen m.fl.: Preparation of Albatrellus ovinus β-Glucan Microparticles with Dectin-1a Binding Properties. ACS Applied Bio Materials, Apr 2023.